Kleszczów (gmina)

Kleszczów – gmina wiejska w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie piotrkowskim.

Siedziba gminy to Kleszczów.

Według danych z 30 czerwca 2016 gminę zamieszkiwało 5666 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku gminę zamieszkiwało 6335 osób. Na koniec 2022 roku liczba mieszkańców wynosiła 6208 osób.

1 stycznia 2022 roku teren obrębu Wola Grzymalina został przeniesiony do gminy Bełchatów. W odpowiedzi na to władze gminy zorganizowały referendum gminne, którego wyniki – aczkolwiek niewiążące – wskazały na brak poparcia mieszkańców gminy dla takiego rozwiązania. W rezultacie przesunięcia granic dochody gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca zmniejszyły się z 29,8 tys. zł (najwyższy wskaźnik w kraju) do ponad 17,6 tys. zł, a gminy Bełchatów wzrosły z 2,2 tys. zł do 8 tys. (dla porównania, dochód na mieszkańca Warszawy wynosi ok. 4,3 tys. zł, a miasta Bełchatowa 2,1 tys.).

Środowisko geograficzne

Położenie

Gmina Kleszczów jest położona między długością geograficzną 51°17′58″N a 51°10′55″N, oraz szerokością geograficzną 19°10′47″E a 19°24′49″E.

Teren położony jest w południowej części Wysoczyzny Bełchatowskiej będącej częścią makroregionu Wzniesień Południowomazowieckich.

Struktura powierzchni

Gmina Kleszczów ma obszar 124,82 km², w tym:

• użytki rolne: 42%
• użytki leśne: 28%

Na terenie gminy znajdują się również kopalnia odkrywkowa węgla brunatnego oraz (do 2021) elektrownia „Bełchatów”.

Gmina stanowi 12,90% powierzchni powiatu bełchatowskiego.

Rezerwaty przyrody

Na terenie gminy znajduje się rezerwat przyrody Łuszczanowice chroniący ekosystem lasu jodłowego naturalnego pochodzenia na granicy zasięgu jodły.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2007:

• Piramida wieku mieszkańców gminy Kleszczów w 2014 roku.

Budżet

Dane z [1]

W 2019 dochody budżetu gminy Kleszczów wyniosły 286,3 mln zł, a wydatki 259,1 mln zł – nadwyżka budżetowa wyniosła 27,2 mln zł.

W budżecie gminy został wyodrębniony fundusz sołecki.

Budżet w mln zł gminy Kleszczów w latach:

Historia gminy

W końcu XVI wieku tereny gminy Kleszczów leżały w powiecie piotrkowskim województwa sieradzkiego (I Rzeczypospolitej).

Po II rozbiorze Kleszczów znalazł się w granicach Królestwa Pruskiego, w którym pozostawał aż do 1807, kiedy to znalazł się w Księstwie Warszawskim. Gdy kongres wiedeński w 1815 zdecydował o powstaniu Królestwa Kongresowego, Kleszczów znalazł się w jego granicach.

Podczas istnienia Księstwa Warszawskiego (tj. lata 1807–1815) przeprowadzono reformę administracyjną, która wniosła nowe jednostki terytorialne najniższego rzędu zwane gminami. Prawdopodobnie w tamtym okresie powstał prototyp obecnej gminy Kleszczów.

W okresie zaborów dawny powiat piotrkowski, w skład którego wchodził w całości obszar gminy Kleszczów, włączony został w obręb guberni piotrkowskiej.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, obszary okolic Kleszczowa weszły w skład powiatu piotrkowskiego w nowo utworzonym województwie łódzkim.

W czasie okupacji niemieckiej tereny gminy Kleszczów wcielono w skład Okręgu Rzeszy Kraju Warty (niem. Reichsgau Wartheland) do powiatu łaskiego (niem. Landkreis Lask z siedzibą w Pabianitz) w rejencji kaliskiej (niem. Regierungsbezirk Kalisch). W 1943 Niemcy wprowadzili nazwę okupacyjną Klestau.

Po II wojnie światowej przywrócony został podział administracyjny na poziomie powiatów i gmin z dwudziestolecia międzywojennego i gmina Kleszczów powróciła do powiatu piotrkowskiego, który od 1945 roku wszedł w skład nowo reaktywowanego województwa łódzkiego. W latach 50. przeprowadzono kolejną reformę administracyjną, która oficjalnie miała na celu zbliżenie władzy państwowej do mieszkańców dotychczasowych gmin. Z dniem 29 września 1954 r. gminy zostały zlikwidowane, a na ich miejsce powstały mniejsze jednostki, zwane gromadami. Gromadę Kleszczów z siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej (GRN) w Kleszczowie utworzono – jako jedną z 8759 gromad na obszarze Polski w powiecie piotrkowskim w województwie łódzkim, na mocy uchwały nr 35/54 WRN w Łodzi z dnia 4 października 1954, a 1 stycznia 1956 gromada Kleszczów weszła w skład nowo utworzonego powiatu bełchatowskiego w tymże województwie.

W latach 1954–1972 wieś Kleszczów należała i była siedzibą władz gromady Kleszczów. Podział na gromady został zniesiony z dniem 1 stycznia 1973 r., przywracając podział powiatów na gminy. 1 stycznia 1973 – tym razem w powiecie bełchatowskim – reaktywowano gminę Kleszczów.

W latach 1975–1998 gmina Kleszczów administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego. Reforma administracyjna z 1973 r. wyznaczyła obecne terytorium gminy Kleszczów, które na skutek przemian terytorialnych z 1999 r. włączone zostało w obręb powiatu bełchatowskiego.

Pod wpływem uruchomienia na obszarze gminy Kleszczów Kombinatu Górniczo-Energetycznego Bełchatów zaszły zmiany w sferze demograficznej i gospodarczej. Gmina Kleszczów stała się najbogatszą gminą w Polsce dzięki wpływom z wydobycia węgla brunatnego z KWB Bełchatów. Wysokość dochodów w przeliczeniu na jednego mieszkańca (dochód per capita) wyniosła w 2019 r. 44 tys. złotych.

Przynależność administracyjna

Kalendarium

• 1960, 9 grudnia - odkryto w miejscowości Piaski koło Bełchatowa złoża węgla brunatnego, które zaczęto eksploatować 20 lat później.
• 1975, 17 stycznia - powołano przedsiębiorstwo państwowe Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów w budowie
• 1980, 19 listopada - z terenu bełchatowskiej odkrywki wydobyte zostały pierwsze tony węgla brunatnego
• 1981, 29 grudnia - uruchomienie i synchronizacja 1. bloku Elektrowni Bełchatów z Krajową Siecią Elektroenergetyczną
• 1992 - założenie klubu sportowego LKS Omega Kleszczów.
• 1997, 14 listopada – przyjęcie herbu gminy zaprojektowanego przez Centrum Heraldyki Polskiej w Warszawie i zatwierdzonego uchwałą Rady Gminy nr XLVIII/49/97
• 2002, 20 czerwca - nadania imienia Szkole Podstawowej w Kleszczowie imienia Janusza Korczaka,
• 2015, 9 grudnia - otwarcie Domu Św. Barbary w Kleszczowie
• 2019, 1 czerwca - wyłączenie z eksploatacji blok energetycznego nr 1

Gospodarka

Gmina Kleszczów jest najbogatszą gminą w Polsce (dochód per capita), dzięki zlokalizowanej na tym terenie Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów i Elektrowni Bełchatów.

W Kleszczowie działała Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska (GS „SCh”) posiadająca dwa sklepy spożywczy i przemysłowy, a we wsi Łękińsko funkcjonuje Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (RSP).

Pozostałe firmy zlokalizowane są w czterech strefach przemysłowych zlokalizowanych w Rogowcu, Kleszczowie, Żłobnicy i Bogumiłowie będących częścią Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej swoje zakłady ulokowali przedsiębiorcy z Polski, Niemiec, Finlandii, Austrii, Francji, Holandii, Włoch, Portugalii, Szwajcarii i Hiszpanii. Większe zakłady:

strefa przemysłowa nr 1 w Rogowcu

• BEWA Sp. z o.o. – producent wody mineralnej i napojów bezalkoholowych
• Cat Polska Sp. z o.o. – kapitał francuski, spedycja, logistyka i transport międzynarodowy
• Constantia Teich Poland Sp. z o.o. – kapitał austriacki, wytwarzanie opakowań dla przemysłu spożywczego
• Energoserwis Kleszczów Sp. z o.o. – operator systemu dystrybucyjnego energii elektrycznej
• Knauf Bełchatów Sp. z o.o. – kapitał niemiecki, producent płyt kartonowo-gipsowych, materiałów budowlanych i klejów
• Sempertrans Bełchatów Sp. z o.o. – producent taśm przenośnikowych
• Termokor Kaefer Sp. z o.o. – usługi w dostarczaniu materiałów i usług z dziedziny izolacji przemysłowych i zabezpieczeń antykorozyjnych

Strefa przemysłowa nr 2 w Kleszczowie

• Arix Polska Sp. z o.o. – kapitał włoski, producent artykułów środków czystości i higieny osobistej, gąbki, ściereczki itp.
• CFE Polska Sp. z o.o. – kapitał szwajcarski, producent taśm spinających, narożników ochronnych oraz zapinek z polipropylenu
• Colep Polska Sp. z o.o. – kapitał portugalski, produkcja kosmetyków i dezodorantów
• Izolbet Sp. z o.o. – producent chemii budowlanej i materiałów hydroizolacyjnych
• Kersten Europe – kapitał holenderski, zakład usługowy zajmujący się gięciem profili stalowych
• Some KSW Sp. z o.o. – kapitał hiszpański, produkcja wyrobów i części metalowych z blach poprzez procesy cięcia, tłoczenia, gięcia, nitowania i spawania
• Uponor Infra Sp. z o.o. (dawniej KWH Pipe Poland) – kapitał fiński, produkcja rur z tworzyw sztucznych (z polietylenu i polipropylenu)

Strefa przemysłowa nr 3 w Żłobnicy

• Caparol Polska Sp. z o.o. – kapitał niemiecki, producent farb i materiałów izolacyjno-budowlanych
• Makani Sp. z o.o. – produkcja kostek bulionowych, koncentratów spożywczych

Strefa przemysłowa nr 4 w Bogumiłowie:

• GIZO Rental Sp. z o.o. Sp. k. – dystrybutor wózków widłowych i podnośników
• Maya Victory Sp. z o.o. – recykling odpadów
• Eurometal – odlewnia i walcownia taśm aluminiowych
• Sponcel – produkcja gąbki celulozowej
• Epicom – produkcja produktów domowego użytku, papiery toaletowe i ręczniki papierowe
• Blister-Pak
• EkoBenz – produkcja paliw syntetycznych

Ponadto w gminie funkcjonują podmioty gospodarcze i gospodarstwa rolne.

Handel

W całej gminie działa kilkanaście sklepów spożywczych, a ponadto w samym Kleszczowie: Lewiatan – ul. Główna 73, Polomarket – ul. Grzybowa 1, Biedronka – ul. Grzybowa 2, Dino – ul. Główna 58.

Infrastruktura

Przez teren gminy Kleszczów biegnie czerwony szlak rowerowy Łódzka Magistrala Rowerowa N-S

Transport drogowy

Przez teren gminy Kleszczów przebiegają drogi powiatowe, drogi gminne i drogi gruntowe:

• droga powiatowa nr 1500E Sulmierzyce – Kalisko
• droga powiatowa nr 1900E Chorzenice – Łękińsko
• droga powiatowa nr 1901E Sulmierzyce – Żłobnica
• droga powiatowa nr 1917E Chabielice – Kamień
• droga powiatowa nr 1921E Kleszczów – Brudzice
• droga powiatowa nr 3915E Łękińsko – Brudzice
• droga gminna nr 10140E w Łuszczanowicach
• droga gminna nr 101136E Łuszczanowice – Antoniówka
• droga gminna nr 101361E ul. Leśna w Łękińsku
• droga gminna nr 101363E w Antoniówce
• droga gminna nr 101365E Kolonia Łuszczanowice – Żłobnica
• droga gminna nr 101366E Łuszczanowice – Chorzenice
• droga gminna nr 101373E ul. Sportowa w Kleszczowie
• droga gminna nr 101403E Łękińsko – Wolica
• droga gminna nr 101419E w Łękińsku
• droga gminna nr 101421E Obwodnica Kleszczowa (Kamień – Czyżów)

Transport kolejowy

Przez gminę Kleszczów przebiega linia kolejowa nr 24 Piotrków Trybunalski – Zarzecze oraz jej przedłużenie: linia kolejowa nr 848.

Samorząd

• Wójt: Dariusz Michałek
• Zastępca wójta: Ewelina Nocoń
• Sekretarz gminy: Karolina Kaczmarczyk
• Skarbnik gminy: Beata Rakoczy
• Przewodniczący Rady Gminy: Michał Rejniak
• Wiceprzewodnicząca Rady Gminy: Renata Dąbrówka

Władze i polityka

Na czele gminy stoi wójt który jest organem władz wykonawczych. Po wyborach samorządowych w 2014 r. wójtem gminy Kleszczów jest Sławomir Chojnowski. Organem uchwałodawczym jest rada gminy w skład której wchodzi 15 radnych, których mieszkańcy wybierają w 15 jednomandatowych okręgach wyborczych.

Mieszkańcy gminy wybierają posłów na Sejm z okręgu wyborczego nr 10, senatora do Senatu w okręgu wyborczego nr 28, posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 6 i wybierają 5 radnych do Rady Powiatu Bełchatowskiego (liczącej 23 radnych) z okręgu wyborczego nr 5, a radnych do Sejmiku Województwa Łódzkiego w okręgu nr 4.

Wybory do Rady Gminy

Radni do Rady Gminy w Kleszczowie są wybierani w wyborach samorządowych co 4 lata. W 2014 roku wybory odbywały się w piętnastu okręgach wyborczych.

Wybory samorządowe w 2018 roku:

Podział Gminy Kleszczów na okręgi wyborcze

W kampanii wyborczej do wyborów samorządowych w 2024 roku biorą następujące komitety i kandydaci do 15 osobowej rady gminy:

Sołectwa

Na czele każdego z sołectw stoi sołtys jako jednoosobowy organ władzy wykonawczej, który ma do pomocy radę sołecką jako organ doradczy i pomocniczy, która wybierana jest przez wszystkich mieszkańców danej wsi.

Sołectwo dysponuje środkami finansowymi wyodrębnionymi w budżecie gminy jako fundusz sołecki, ale nie posiada osobowości prawnej. Decyzje o wykorzystaniu środków stojących do dyspozycji sołectwa podejmują mieszkańcy zgromadzeni na zebraniach wiejskich.

Na terenie gminy Kleszczów znajduje się 10 sołectw: Antoniówka, Czyżów, Dębina, Kamień, Kleszczów, Łękińsko, Łuszczanowice, Rogowiec, Wolica, Żłobnica.

Pozostałe miejscowości

Adamów, Aleksandrów, Będków, Bogumiłów, Faustynów, Folwark, Karolów, Kocielizna, Łuszczanowice-Kolonia, Piaski, Stawek, Stefanowizna.

Sąsiednie gminy

Terytorium gminy Kleszczów graniczy z 7 gminami:

• z powiatu bełchatowskiego:
  • Bełchatów,
  • Kluki (sołectwo Zarzecze, Trząs, Nowy Janów),
  • Szczerców (sołectwa Osiny, Podżar)
• z powiatu radomszczańskiego:
  • Dobryszyce, Kamieńsk i Lgota Wielka (sołectwa Brudzice)
• z powiatu pajęczańskiego:
  • Sulmierzyce (sołectwa: Eligiów, Chorzenice) na południu.

Przypisy